Gastroskopia

Gastroskopia (panendoskopia) jest badaniem górnego odcinka przewodu pokarmowego wykonywanym przy użyciu gastrofiberoskopu umożliwiającym dokładną ocenę błony śluzowej górnego odcinka przewodu pokarmowego z bardzo dużą dokładnością. Podczas badania oceniana jest nie tylko błona śluzowa, ale także ruchomość i elastyczność badanych narządów,  ruchy perystaltyczne, fałdy, widoczność naczyń krwionośnych czy treść znajdująca się w przewodzie pokarmowym. Możliwe jest też pobranie materiału do badania histopatologicznego, oraz ocena obecności bakterii helicobacter pylori (wykonanie tzw. testu urazowego – pobranie niewielkiej ilości materiału – sam moment pobrania nie jest odczuwalny dla pacjenta, nieznacznie wydłuża badanie i nie wpływa na jego bezpieczeństwo).

Badania endoskopowe dzielimy na diagnostyczne i terapeutyczne.

Gastroskopia diagnostyczna

Gastroskopia diagnostyczna należy do badań bezpiecznych, może być wykonywana w warunkach ambulatoryjnych jej celem jest diagnostyka chorób przewodu pokarmowego takich jak:

  • choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy
  • zapalenie błony śluzowej przełyku, żołądka, dwunastnicy
  • choroby bakteryjne, wirusowe i grzybicze
  • zmiany spowodowane działaniem czynników chemicznych: kwasów i zasad, żółci, niektórych leków (sole żelaza i potasu) oraz czynników fizycznych – np. zmian popromiennych
  • choroba refluksowa przełyku (GERD)
  • diagnostyka niedokrwistości
  • krwawienia
  • diagnostyka i wczesne wykrywanie łagodnych i złośliwych zmian nowotworowych
  • ocena zaawansowania zmian chorobowych (np. żylaki przełyku, krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego) wraz z ich właściwą klasyfikacją opartą na wytycznych PTG, która decyduje o sposobie leczenia. 

Gastroskopia terapeutyczna

Celem gastroskopii terapeutycznej jest leczenie zmian stwierdzonych w trakcie gastroskopii diagnostycznej lub po wykonaniu gastroskopii diagnostycznej i ocenie np. histopatologicznej bądź zakwalifikowaniu zmiany chorobowej do leczenia endoskopowego np:

  • endoskopowe usuwanie polipów – polipektomia lub zmian płaskich – mukozektomia
  • endoskopowe tamowanie krwawień
  • endoskopowa obliteracja i opaskowanie żylaków przełyku
  • endoskopowe usuwanie ciał obcych z przewodu pokarmowego
  • poszerzanie zwężeń np. w chorobach nowotworowych, pozapalnych czy achalazji
  • wytwarzanie przetok odżywczych (przezskórna endoskopowa gastrostomia – PEG) u osób nie mogących odżywiać się samodzielnie (np. guzy przełyku).

Kto wykonuje gastroskopię?

Gastroskopię wykonuje wykwalifikowany personel lekarski i pielęgniarski. Nasi lekarze maja bardzo duże doświadczenie w wykonywaniu badań i zabiegów endoskopowych co gwarantuje państwu bezpieczeństwo i właściwą jakość wykonywanych badań. 

Kiedy należy zgłosić się na gastroskopię?

O wykonaniu badania decyduje lekarz POZ lub specjalista, a same wskazania do badania są  szerokie.

Wskazania diagnostyczne

Wskazania do gastroskopii SA bardzo szerokie i obejmują:

  • podejrzenie choroby wrzodowej żołądka lub dwunastnicy
  • ból, dyskomfort zlokalizowany w nadbrzuszu trwający ponad 2 miesiące (objawy dyspeptyczne)
  • objawy alarmujące - utrata masy ciała, wymioty, zaburzenia przełykania, niedokrwistość, brak apetytu
  • zaburzenia połykania (dysfagia) i bolesne przełykanie (odynofagia)
  • ból w klatce piersiowej o niejasnej przyczynie
  • podejrzenie krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego (fusowate lub krwiste wymioty, smolisty stolec)
  • niedokrwistość
  • dolegliwości bólowe przy terapii niesterydowymi lekami przeciwzapalnymi (NLPZ)
  • choroba refluksowa przełyku
  • dolegliwości bólowe nadbrzusza występujące w nocy
  • podejrzenie choroby trzewnej (celiakii)
  • diagnostyka i nadzór w takich chorobach jak przełyk Barretta, zwiększone ryzyko rozwoju nowotworu stan po resekcji żołądka
  • pobranie testu na helicobacter pylori w przypadku podejrzenie infekcji h. pylori, stwierdzonej choroby wrzodowej żołądka i XII-cy. W przypadku gastroskopii z testem na helicobacter pylori (ureazowym) powinno odstawić się leki z grupy inhibitorów pompy protonowej na 14 dni przed badaniem.

Przeciwwskazania do gastroskopii

Gastroskopia jest badaniem bezpiecznym, krótkim (zwykle kilka minut), niebolesnym, mało obciążającym chorego. Istnieją jednak przeciwwskazania.

Przeciwwskazania bezwzględne:

  • Brak świadomej zgody pacjenta.

Przeciwwskazania względne:

  • świeży zawał serca
  • ostra niewydolność oddechowa
  • wstrząs
  • niekontrolowane nadciśnienie
  • brak współpracy z pacjentem
  • ciąża nie jest przeciwwskazaniem do wykonania gastroskopii, jednak należy rozważyć potrzebę jego wykonania.

Inne metody diagnostyczne

Nie ma badania, które może zastapic gastroskopię z taką samą dokładnością oceny czy weryfikacji histopatologicznej. Takie badania jak: badanie radiologiczne z papką barytową, USG jamy brzusznej, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, scyntygrafia, manometria, pH-metria czy kapsułka endoskopowa są badaniami uzupełniającymi i nie mogą zastąpić gastroskopii.

Przygotowanie pacjenta do badania

Gastroskopia nie wymaga szczególnego przygotowania. Przed badaniem pacjent powinien być na czczo przynajmniej prze 6 godzin. W przypadku zaburzeń połykania czy zaburzeń motoryki dłużej.

Znieczulenie (sedacja)

Standardowo stosuje się miejscowe znieczulenie tylnej ściany gardła lidokainą w aerozolu.W przypadku trudności z wykonaniem badania można zastosować minimalną sedację, głębszą sedację z analgezją czy też pełne znieczulenie w zabezpieczeniu anestezjologicznym z monitorowaniem podstawowych parametrów życiowych.

Przebieg badania

Gastroskopia jest dużym przeżyciem zwłaszcza dla pacjentów, którzy nie mieli jej nigdy wcześniej wykonywanej lub ze złą tolerancją badania. Jednak prosimy bardzo o nienastawianie się negatywnie do samego badania. Po przyjściu do naszego gabinetu pacjent dostaje pisemną zgodę na wykonanie badania, z którą powinien się zapoznać. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości lekarz wykonujący badanie odpowie na wszelkie pytania i wątpliwości, następnie pacjent podpisuje świadoma zgodę. Pacjenci posiadający protezy zębowe, powinni wyjąć je przed badaniem. W trakcie badania pacjent leży na lewym boku, z nieco uniesioną górną połową ciała. Na dziąsła zakłada się plastikowy ochraniacz. Następnie lekarz wprowadza końcówkę gastroskopu do jamy ustnej i prosi o jej przełknięcie. Pod stałą  kontrolą wzroku obrazu widzianego na monitorze aparat wprowadzany jest przez przełyk do żołądka i dwunastnicy. Podczas badania ważne, aby pacjent oddychał spokojnie. Z naszego doświadczenia wynika, że pacjenci skupiający się na miarowym oddychaniu łatwiej znoszą badanie.  Prosimy pamiętać, że gastroskopia diagnostyczna jest badaniem krótkim, nieco nieprzyjemnym, ale niebolesnym, czas badania nieznacznie wydłuża się przy pobieraniu wycinków o ile istnieje taka konieczność.